Công thức viết mở bài trong văn Nghị luận xã hội |Traloitructuyen.com

Or you want a quick look: I. Hướng dẫn chung

Traloitructuyen.com cũng giúp giải đáp những vấn đề sau đây:

Đối với học sinh, một trong những phần các em thường bối rối khi viết văn nghị luận là phần mở bài. Tuy đây không phải là phần trọng tâm của bài văn nhưng nó là phần không thể thiếu, góp phần làm nổi bật vấn đề. Nhiều em học sinh còn lúng túng, mất khá nhiều thời gian cho phần này.

Chúng tôi hướng dẫn các em một số “mẹo vặt ” để viết mở bài. Bài viết có 2 phần : Phần 1 hướng dẫn chung, phần 2 là một số mẹo vặt dành cho học sinh yếu.

I. Hướng dẫn chung

Phần mở bài trong văn nghị luận là phần đặt vấn đề, thông thường có hai cách:

– Trực tiếp: Là cách đi thẳng vào vấn đề cần nghị luận. Nghĩa là sau khi đã tìm hiểu đề và tìm được vấn đề trọng tâm của bài nghị luận, ta nêu thẳng vấn đề đó ra bằng một luận điểm rõ ràng. Tuy nhiên khi mở bài trực tiếp, ta cũng phải trình bày cho đủ ý, không nói thiếu nhưng cũng không nên nói hết nội dung, phải đáp ứng đủ các yêu cầu của một phần mở bài đúng mực trong nhà trường. Đặt vấn đề theo cách trực tiếp dễ làm, nhanh gọn, tự nhiên, dễ tiếp nhận, tuy nhiên thường khô khan, cứng nhắc, thiếu hấp dẫn cho bài viết.

Nếu đề bài yêu cầu nghị luận về tác phẩm thì mở bài phải giới thiệu được tên tác giả, tên tác phẩm, trích dẫn khổ thơ, hoặc giới thiệu vấn đề nghị luận.

– Gián tiếp: Với cách này người viết phải dẫn dắt vào đề bằng cách nêu lên những ý có liên quan đến luận đề (vấn đề cần nghị luận) để gây sự chú ý cho người đọc sau đó mới bắt sang luận đề.Mở bài theo cách này tạo được sự uyển chuyển, linh hoạt cho bài viết, hấp dẫn người đọc, tuy nhiên kiểu mở bài này dễ dẫn đến sự lan man, lạc đề cho bài viết.

Những bạn học yếu nên mở bài theo cách thứ nhất ( không phải nghĩ nhiều, nhưng không được điểm giỏi)

https://youtu.be/yr68y5B4Bew

* Ví dụ minh họa 1

Đề bài : Bàn về quan niệm sống.

- Mở bài trực tiếp:

Trong cuộc sống mỗi người đều có quan niệm sống riêng. Có người chỉ sống vì tiền tài danh vọng mà quên đi giá trị đích thực của cuộc sống.Quan niệm sống tốt là sự hài hòa giữa danh vọng ,tiền bạc với các mối quan hệ và giá trị của con người với thiên nhiên,không bị chi phối bởi vật chất, sống hết mình, làm việc hết mình. (Bài viết của học sinh)

- Mở bài gián tiếp:

Nhà văn Pháp Đ.Đi-đơ-rô từng quan niệm “ Nếu không có mục đích ,anh không làm được gì cả.Anh cũng không làm được gì vĩ đại nếu như mục đích bình thường.Đây là quan niệm đúng và rất phù hợp với chúng ta.Trong cuộc sống mỗi người đều có một lí tưởng sống riêng để tự vươn tới,tự hoàn thiện và phát triển bản thân. Bất kì ai cũng cần tự tạo cho mình một lí tưởng và có lòng quyết tâm theo lí tưởng ấy ”. (Bài viết của học sinh)

Đối với nghị luận văn học, các em cũng làm tương tự.

* Ví dụ minh họa 2

Đề bài :

Phân tích tình huống truyện độc đáo trong Vợ nhặt của Kim Lân

– Mở bài trực tiếp:

“Vợ nhặt” được coi là kiệt tác trong sự nghiệp sáng tác của Kim Lân, cũng là một truyện ngắn xuất sắc của văn xuôi Việt Nam hiện đại. Một trong những yếu tố quan trọng giúp tạo ra những giá trị tư tưởng và nghệ thuật đặc sắc cho truyện ngắn chính là việc Kim Lân đã xây dựng thành công tình huống truyện độc đáo.

- Mở bài gián tiếp:

Đối với nghệ thuật truyện ngắn, tạo ra được một tình huống độc đáo mới lạ để làm bật nổi vấn đề, bật nổi tâm trạng, tư tưởng, tính cách của các nhân vật và chủ đề của tác phẩm là một điều có ý nghĩa then chốt. Một truyện ngắn đặc sắc là nhờ được tổ chức chung quanh một tình huống như thế, và Vợ nhặt của Kim Lân là một trường hợp tiêu biểu.

* Ví dụ minh họa 3

+ Nói đến Chính Hữu không thể không nói đến bài thơ “Đồng chí”.Bài thơ như một điểm sáng trong tập “Đầu súng trăng treo”- tập thơ viết về đề tài người lính của ông. (mở bài trực tiếp)

+ Đề : Phân tích nhân vật Chí Phèo trong tác phẩm cùng tên của Nam Cao.

Khi “Tắt đèn” của Ngô Tất Tố và “Bước đường cùng” của Nguyễn Công Hoan ra đời, tôi chắc ít ai nghĩ rằng, thân phận người nông dân dưới ách đế quốc phong kiến lại có thể có một nỗi khổ nào hơn những nỗi khổ của chị Dậu, anh Pha. Nhưng khi Chí Phèo bước ra từ những trang sách của Nam cao, thì người ta mới nhận ra rằng đây là hiện thân đầy đủ những gì gọi là khốn khổ, tủi nhục nhất của người dân cùng ở một nước thuộc địa. Hình ảnh Chí Phèo qua tác phẩm cùng tên của Nam Cao đã khắc họa một cách đầy ám ảnh hình tượng đó

II. Mẹo viết phần mở bài cho học sinh yếu

Dưới đây sẽ là cách mở bài an toàn cho các bạn học sinh yếu, cách này chỉ áp dụng trong trường hợp vào phòng thi tâm lí hồi hộp, không nghĩ ra được mở bài, vậy thì hãy bỏ ra 5 phút để học thuộc những “mẫu ” có sẵn, vào phòng thi chỉ việc thay tên tác phẩm, tên nhân vật, hoặc thay vấn đề nghị luận là được. Cụ thể, ví dụ mở bài sau :

Nam Cao là một cây bút chuyên về truyện ngắn. Ông đã rất thành công ở các tác phẩm khai thác đề tài về những con người bị tha hóa trong xã hội cũ. Một trong những tác phẩm tiêu biểu của ông là truyện ngắn ” Chí phèo “. Tác phẩm khắc họa thành công chân dung nhân vật Chí phèo, người nông dân lương thiện bị đẩy vào con đường tha hóa.

Các em có thể dùng mở bài này cho rất nhiều tác phẩm liên quan : ví dụ
+ Kim Lân là một cây bút chuyên về truyện ngắn. Ông đã rất thành công ở các tác phẩm khai thác đề tài người nông dân trong xã hội cũ. Một trong những tác phẩm tiêu biểu của ông là truyện ngắn ” Vợ nhặt”. Tác phẩm khắc họa thành công chân dung nhân vật Bà cụ Tứ, một bà mẹ nông dân nghèo, có tấm lòng nhân hậu….

+ Nguyễn Tuân là một cây bút chuyên về truyện ngắn. Ông đã rất thành công ở các tác phẩm khai thác đề tài về những con người tài hoa trong xã hội cũ. Một trong những tác phẩm tiêu biểu của ông là truyện ngắn ” Chữ người tử tù “. Tác phẩm khắc họa thành công chân dung nhân vật Huấn cao, một người tài hoa xuất chúng, có khí phách và thiên lương trong sáng…

Các em có thể ” chế ra hàng loạt những mở bài tương tự, kể cả những đề thuộc lĩnh vực khác, ví dụ: Huy cận là một cây bút xuất sắc trong phong trào thơ mới. Ông đã rất thành công ở các tác phẩm khai thác đề tài phong cảnh sông nước quê hương. Một trong những tác phẩm tiêu biểu của ông là Bài thơ “Tràng giang” . Bài thơ được gợi hứng từ cảnh sông hồng mênh mang sóng nước…

Dễ quá phải không nào ! vậy thì các em hãy viết sẵn vài mẫu mở bài, để dùng trong những trường hợp cần thiết nhé.

Tất nhiên, Ad không khuyến khích các em đạo văn, sao chép, vì văn chương không chấp nhận điều đó, nhưng ” bước đường cùng” thì cũng phải dùng đến những mẫu có sẵn này thôi ( !!! ).

Một số mẫu có sẵn, các em có thể học thuộc :

1. Xây dựng một hình tượng nhân vật đã khó, nhưng để nhân vật đó có sức lay động và chiếm trọn trái tim người đọc còn khó hơn. Ấy vậy mà nhà thơ/nhà văn … đã làm được điều đó. Nhân vật “ABC/XYZ” của ông đã ghi dấu ấn sâu đậm trong lòng người đọc về hình ảnh của một ( tùy đề bài yêu cầu phân tích nhân vật nào thì khái quát nhân vật đó)

2. Thời gian vẫn trôi đi và bốn mùa luôn luân chuyển. Con người chỉ xuất hiện một lần trong đời và cũng chỉ một lần ra đi mãi mãi vào cõi vĩnh hằng. Nhưng những gì là thơ, là văn, là nghệ thuật đích thực thì vẫn còn mãi mãi với thời gian.

Tác phẩm “ABC/XYZ” của nhà văn/ nhà thơ….là một trong số những tác phẩm nghệ thuật như thế.

Đặc biệt là trích đoạn….( nếu người ta yêu cầu phân tích đoạn trích)

3. Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của nhân dân ta đã góp thêm những trang vàng vào lịch sử dân tộc. Đã có rất nhiều văn nghệ sẽ đã có được cảm hứng sáng tác từ đề tài này. Chính vì vậy đây cũng là giai đoạn văn học có nhiều thành công góp phần làm rạng rỡ nền văn học nước nhà.

”…….” Của nhà văn/ nhà thơ ……… là một trong những đóng góp như vậy.

Hình ảnh của những người lính quả cảm, kiên cường, ngày đêm chiến đấu bảo vệ đất nước/ Nhân vật chính trong tác phẩm ( tên) …đã thật sự để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng người đọc (Mở bài như thế này chỉ áp dụng với các bài văn viết về chiến tranh, người lính), ví dụ: Tây Tiến,…

4. Trong trái tim mỗi con người luôn có một khoảng dành riêng cho quê hương, tình cảm ấy dạt dào cháy bỏng & có sức sống mãnh liệt, bền bỉ. Đặc biệt trong hoàn cảnh khó khăn, nguy hiểm, tình cảm ấy càng tỏa sáng rạng ngời. Với ngòi bút sắc sảo chân thực cùng tâm hồn đồng cảm sâu sắc, nhiều nhà văn VN hiện đại đã khắc họa thành công hình ảnh con ng VN có tình yêu làng quê tha thiết. Nhưng có lẽ thành công hơn cả là nhà văn…. Với nhân vật……..

5. Chúng ta đã gặp không ít những số phận người phụ nữ bi thương trong các tác phẩm văn học Việt Nam, đó là một nàng Vũ Nương oan khuất, một nàng Kiều bi kịch, một Chị Dậu tủi hờn… Nhưng khi tiếp cận với dòng văn học cách mạng, vẫn những người phụ nữ ngày xưa ấy lại trỗi dậy mạnh mẽ đứng dậy làm chủ đời mình. Một trong những nhân vật văn học nữ tiêu biêu biểu là nhân vật…. của nhà văn/ nhà thơ…..

Cái này áp dụng cho Truyện Kiều, Chiếc Thuyền Ngoài Xa, Vợ Chồng A Phủ.

6. Trong vô số những nạn nhân của xã hội phong kiến có một tầng lớp mà hết thảy các nhà văn nhân đạo đều đau xót trân trọng và tập chung viết về họ đó là người phụ nữ. trong số những tác phẩm viết về đề tài này nổi bật nhất phả kể đến tác phẩm….

Hướng dẫn cách mở bài nghị luận xã hội

- Phần mở bài trong một bài văn nghị luận xã hội có vai trò gợi mở, định hướng vấn đề. Có hai cách mở bài:

• Trực tiếp: Đi thẳng vào vấn đề cần nghị luận. Khi mở bài trực tiếp cần phải tập trung vào vấn đề nghị luận, tránh lan man.
• Gián tiếp: Từ vấn đề liên quan dẫn dắt đến vấn đề cần nghị luận. Khi mở bài gián tiếp cần phải tạo được sự hấp dẫn, linh hoạt. Có thể mở bài gián tiếp bằng cách dẫn dắt từ một câu nói, ý kiến, nhận định để đi đến vấn đề cần nghị luận.

- Cấu trúc của mở bài gồm có các phần:

• Dẫn dắt vấn đề: Đi từ vấn đề liên quan (một câu nói, ý kiến, nhận định…) để dẫn người đọc, người nghe vào vấn đề bàn luận hay tình huống có vấn đề đặt ra ở đề bài.
• Nêu vấn đề: Nêu vấn đề một cách ngắn gọn, chú ý nêu đúng vấn đề đặt ra trong đề bài và phải nêu một cách khái quát.
• Nhận định về tầm quan trọng của vấn đề, ý nghĩa của vấn đề đối với cuộc sống, xã hội (không nhất thiết phải có, tùy thuộc vào từng nội dung).

II. Một số ví dụ về cách mở bài nghị luận xã hội

Mẫu 1

Cuộc sống chính là một bức tranh nhiều màu sắc. Mỗi người sẽ tự điểm tô lên đó những gam màu khắc nhau. Một trong những gam màu có ý nghĩa nhất đó chính là (nội dung vấn đề cần nghị luận - ví dụ: tình yêu thương, lòng nhân ái, niềm tin…)

Mẫu 2

Thời gian vẫn đi qua và bốn mùa luôn luân chuyển. Nhưng những giá trị chân chính vẫn luôn tồn tại giữa cuộc sống muôn màu, muôn vẻ này. Khi nhắc đến những giá trị tốt đẹp đó, chúng ta không thể không nhắc đến (nội dung cần nghị luận - ví dụ: sự đồng cảm và chia sẻ, sự tử tế…)

Mẫu 3

Cuộc đời của con người giống như một cuốn nhật ký. Mỗi ngày chúng ta lại viết nên những trang giấy nhiều điều: có niềm vui, cũng có nỗi buồn, có thành công, cũng có thất bại. Trên hành trình để hoàn thiện cuốn nhật kí cho riêng mình, chúng ta cần phải có được (nội dung nghị luận). Để rồi đến khi khép trang nhật kí lại, mỗi người đều cảm thấy mãn nguyện, tự hào.

Mẫu 4

Mỗi người sinh ra được thượng đế ban tặng cho trí tuệ để suy nghĩ và một trái tim để cảm nhận yêu thương. Chúng ta sẽ tạo ra cho bản thân những giá trị nhất định, một trong số đó là (nội dung vấn đề nghị luận) để cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn.

BÀI VĂN THAM KHẢO NGHỊ LUẬN NGẮN (300 CHỮ) NGHỊ LUẬN VỀ TRÁCH NHIỆM CÔNG DÂN TRONG ĐẠI DỊCH COVID 19

       Từ xa xưa, dịch bệnh không phải là điều hiếm gặp, và nó đã từng xuất hiện thường xuyên trong lịch sử con người. Ta có thể kể tên những đại dịch khiến cả thế giới đều e ngại như bệnh dịch hạch, Ebola, SARS, .. và đến cuối năm 2019, ta một lần nữa chứng kiến đại dịch của thế giới: Covid-19. Đó là một loại virus được xuất hiện đầu tiên ở Vũ Hán, Trung Quốc, gây là bệnh viêm đường hô hấp cấp ở con người. Đại dịch lây lan một cách nhanh chóng, tính đến đầu tháng 4/2020, Covid-19 đã xuất hiện ở 206 quốc gia, hơn 1 triệu người nhiễm bệnh, gần 60.000 ca tử vong. Thật đáng mừng rằng, Việt Nam ta đã thực hiện vô cùng tốt trong công tác phòng chống dịch, mọi thứ đều được thực hiện theo quy định, kiểm soát tình hình dịch bệnh trong cả nước được nâng lên mức cao nhất. Vậy trách nhiệm của mỗi công dân khi dịch bệnh Covid-19 vẫn đang diễn biến phức tạp là gì? Đầu tiên, ta cần phải tự ý thức được trách nhiệm góp phần chung tay vào phòng chống dịch bệnh. Khi thấy bản thân có những dấu hiệu như sốt, ho, khó thở... hay có tiếp xúc gần với các ca lây nhiễm được công bố thì phải lập tức thông báo tới cơ sở y tế để kiểm tra, và tiến hành cách ly an toàn. Mỗi người đều phải trang bị đầy đủ khẩu trang, nước rửa tay khô mỗi khi ra đường, rửa thường xuyên với dung dịch khử trùng mỗi khi tiếp xúc mới bề mặt cứng ở ngoài. Không nên tụ tập đông người, vứt khẩu trang đúng nơi quy định. Đặc biệt, chúng ta cần tuyên truyền, chia sẻ những thông tin chính thống từ Chính phủ, Bộ Y tế cho người thân, bạn bè để cùng nhau đẩy lùi dịch bệnh. Tất nhiên, vẫn còn tồn đọng những cá nhân thiếu ý thức, ích kỷ và không tôn trọng sức khỏe của bản thân cũng như của cả cộng đồng, việc này nhất định phải lên án, phê bình. Nếu mỗi công dân đều chung tay, đồng lòng, quyết tâm thì việc chiến thắng đại dịch Covid-19 là điều chắc chắn!

6 mở bài chọn lọc cho bài NLXH

TÌNH YÊU THƯƠNG

1. Có bao giờ bạn nghe được một tiếng lá rơi, thấy được chồi non mới nhú, hay bạn đã nắm lấy đôi bàn tay gầy gò của mẹ, hôn lên đôi mắt đầy nếp nhăn của cha để nhận ra họ đang già đi hay chưa? Bạn đã lắng nghe tiếng chim hót chào mừng ngày mới, lắng nghe tiếng rì rào bất tận trên những cánh đồng quê? Hay bạn đã chạm vào cánh hóa mềm mại của bó cúc trắng tinh, hay thử vuốt ve bộ lông mượt mà của chú mèo con bên nhà? Nếu chưa thì tôi đã may mắn hơn bạn rất nhiều, vì tôi làm được mọi thứ. Cuộc sống là bức tranh lung linh trong mắt tôi, là bản nhạc trầm bổng qua tai tôi, và là một cuộc sống yêu thương trong trái tim tôi…

2. “Cảm ơn đời mỗi sớm mai thức dậy
Ta có thêm ngày mới để yêu thương”
Cuộc sống như một bát nước đầy chứa những giọt nước của yêu thương; nếu con người ta biết cách yêu thương và sẻ chia đi yêu thường thì bát nước ấy cứ thế sẽ đong đầy lên bằng những niềm vui và hạnh phúc; nhưng sẽ khô cạn dần dần nếu con người không chịu mở cửa trái tim để trao gửi yêu thương đi. Những con người không tiếp nhận thêm nước cho bát nước yêu thương ấy, tâm hồn sẽ héo úa và khô cạn đi từng ngày; họ sẽ dần mang một lối sống vô cảm, chỉ quan tâm đến những gì thỏa mãn cho sở thích của riêng mình.

SỐNG HÒA NHẬP

Lũy tre đầu làng nếu tách mình ra thành những cây tre đơn độc thì thật khó để chống trọi lại với tai ương bão táp. Mặt biển mênh mông nếu tách mình ra thành những giọt nước lẻ loi thì những cơn sóng vốn là vẻ đẹp kiêu hãn của biển cũng sẽ dần tan biến. Đám mây trắng bồng bềnh trôi giữa trời, nếu tách mình ra thành ngàn đốm nhỏ li ti thì mãi mãi sẽ không bao giờ có một cơn mưa rào đổ ngang thế gian này nữa. Con người nếu tách mình ra khỏi cộng đồng thì liệu chúng ta có như lũy tre kia, mặt biển kia, đám mây kia đang tìm đến sự hủy diệt?

Ý CHÍ – NGHỊ LỰC

Mở đầu cuốn tiểu thuyết “Tiếng chim hót trong bụi mận gai”, tác giả có nhắc đến “Con chim chỉ hót một lần nhưng tiếng hót hay nhất thế gian , tiếng hót làm cho muôn loài thảng thốt, thượng đế trên trời cũng phải lắng tai nghe, đó là tiếng hót của loài chim họa mi. Nhưng chỉ khi nó đâm mình vào bụi gai, chiếc gai dài, nhọn xuyên qua trái tim bé nhỏ của nó thì tiếng hót ấy mới trở nên tuyệt diệu”. Sẽ không có vinh quang nào mà không phải trải qua nỗi đau khổ và hy sinh, nhưng khi vượt lên trên nỗi đau ấy, những thứ gì bạn được có, được cống hiến sẽ trở nên ý nghĩa và quý báu hơn rất nhiều…

HẠNH PHÚC

“Hạnh phúc ơi! Hạnh phúc ở thật gần
Nhưng không phải ai cần đều có được
Cuộc đời có những điều không biết trước
Hạnh phúc trong tay lại bước xa dần”
(Hạnh phúc thật gần)

Nếu ví rằng cuộc sống là một bản nhạc với vô vàn những giai điệu trầm bổng khác nhau thì hạnh phúc lại chính là một nốt nhạc du dương để đưa con người hòa vào âm điệu của cuộc sống. Liệu có phải vì thế mà con người cứ mải miết đợi chờ hạnh phúc sẽ đến với mình hay không? Có một sự thật rằng: chúng ta sẽ chẳng bao giờ tìm thấy hạnh phúc nếu như cứ chờ đợi hạnh phúc ở những chân trời xa xôi, huyễn hoặc. Con người chỉ thực sự hạnh phúc khi họ tìm kiếm cho mình những khát khao giản dị giữa đời thường.

SỐNG LÀ CHÍNH MÌNH

Cuộc sống là những mảnh ghép muôn màu. Bên cạnh màu đỏ chói lọi là màu trắng tinh khôi, bên cạnh màu vàng rực rỡ là màu xanh dịu mát. Mỗi chúng ta là một mảnh ghép số phận mang tính cách và sứ mệnh khác nhau tồn tại trên cuộc sống này. Mảnh ghép nào cũng quý, màu sắc nào cũng đẹp nhưng đừng để gam màu của mình bị pha tạp, hình dạng của mình bị bóp méo. Hãy sống là chính mình.